Afscheid nemen, nieuwe toekomstplannen

Hoe lang moet je nog eigenlijk?
Dacht dat je al weg was.
Ben je aan het nadienen?

Vragen en opmerkingen die mij bijna dagelijks confronteren met mijn naderend afscheid (functioneel leeftijdsontslag) van de marine.
Aan het eind van dit jaar neem ik afscheid.
En gevoelsmatig is het ook echt de hoogste tijd om afscheid te gaan nemen.
Het jasje knelt namelijk behoorlijk. Tijd om het dan na 40 dienstjaren uit te gaan trekken.

Goed afscheid nemen

Hoe doe je dat eigenlijk afscheid nemen?
Moet je er dan nu al bij stil gaan staan?
Hoe dramatisch wil je het maken?

Afscheid nemen hoort bij het leven, bij mensen en ook bij het werken voor organisaties, in teams.
Afscheid nemen doe je uiteraard voor degene die vertrekt maar zeer zeker ook voor de achterblijvers, het team en de organisatie. Als (team)leider direct ook een goede aanleiding om dit moment aan te grijpen om de onbalans die hierdoor ontstaat te herstellen en het team te verstevigen.
Neem zeker geen genoegen met ‘doe mij maar een cadeaubon en dan is het wel goed, niet teveel poespas’.
Zorg voor een goede en waardige afscheidsceremonie.

Kampvuur

Ik houd enorm van het buitenleven en vind het stappenplan die Jitske Kramer en Danielle Braun benoemen in hun boek Building Tribes dan ook een aansprekend voorbeeld van hoe je als (team)leider afscheid (letterlijk) vorm kunt geven. Steek een kampvuur aan.
De stappen daarin zijn als volgt:

1) De voorbereiding
2) Het kampvuur aansteken
3) Afscheidsceremonie
(vertel een verhaal over het verleden en de vertrekker - vertel een verhaal over de toekomst – loslaten - breng offers - laatste woord van de vertrekker)
4) De climax
5) Het kampvuur doven
6) Opruimen en terugblikken

Zonder dat ik de stappen verder uitdiep, de meeste wijzen voor zich, is duidelijk dat er voldoende tijd en aandacht uit moet gaan naar het nemen van goed afscheid. Geef het vertrekkend teamlid de erkenning en waardering die hij/zij verdient. En dat mag dus best meer zijn dan alleen een korte afscheidsspeech tijdens het eten (zie stap 3).

De laatste stap opruimen en terugblikken is voor de (team)leider ook een geschikt moment om na te gaan hoe stevig het teamfundament nog is.

Stevig Team(ing) Fundament

Zodra er een teamsamenstelling wissel plaatsvindt zal dit zeker invloed hebben op het groepsdynamisch proces. Door hier op een positieve manier gebruik van te maken zul je snel weer een high performing team zijn. Eerst even een pas op de plaats (vertragen) alvorens weer te kunnen versnellen. Leer elkaar (hernieuwd) goed kennen. Informeer gezamenlijk de nieuwe teamleden over de gemaakte afspraken, de manier van samenwerken etc. En vraag ze vooral naar hetgeen hun is opgevallen in jullie team functioneren.

Wat zijn onze patronen?
Welke patronen zijn helpend en welke zijn belemmerend?
Wat zijn onze blinde vlekken?

Nieuwe teamleden zijn namelijk nog niet ingezogen in het teamproces.
Het levert veelal waardevolle informatie op.

Zorg ook dat de stevig team(ing) fundament ingrediënten: psychologische veiligheid, team vertrouwen, teamveiligheidsbewustzijn en fundamenteel teamleiderschap gecheckt worden.
Een soort APK dan wel bouwtechnische keuring van het team fundament.  Waar moet nog aandacht naar uitgaan zodat je weer gereed bent voor de toekomst.

Toekomst

Wellicht kun je als (team)leider ook nog een steentje bijdragen aan de toekomstplannen van je vertrekkend teamlid. Vaak wordt er echter rekening gehouden met bepaalde rendements-criteria veelal bekeken vanuit organisatie oogpunt.

Wat zal het effect zijn op een teamlid als er in de laatste vijf jaren voor vertrek bijvoorbeeld geen gelden meer beschikbaar worden gesteld voor persoonlijke ontwikkeling?
Het kan helpend zijn om als (team)leider zelf in die positie te gaan staan, stel dat het nu tegen jou gezegd wordt.

Besef wel dat ieder vertrekkend teamlid een ambassadeur is van uw organisatie.

De indruk kan ontstaan bij het lezen van bovenstaande dat alle verantwoordelijkheid ligt bij de (team)-leider. In mijn optiek is het naast een teamleider- en teamverantwoordelijkheid ook een individuele verantwoordelijkheid. Zelfleiderschap.

Een teamlid kan er zelf ook (mede) voor zorgen dat er een passend afscheidsceremonie komt waardoor
je het
a) voor jezelf goed kunt afsluiten en
b) zodat het team zonder jou door kan.

Aangezien afscheid nemen toch ook een stuk rouwverwerking is draagt een goed afscheid bij aan de acceptatie van dit verlies en dat je weer kunt focussen op de toekomst.

Mijn voornemens

De eerste uitnodigingen vanuit de organisatie met betrekking tot mijn afscheid heb ik inmiddels ontvangen. Zij bereidt zich voor op mijn naderend afscheid.
En dat doe ik ook.

Tijdens de jaarwisseling is het een soort traditie om voornemens voor het nieuwe jaar te hebben.
Die heb ik ook namelijk:

- goed afscheid nemen van mijn werk als militair
- niet in mijn laatste dienstjaar verzuren
- uitbreiden van mijn ZZP werkzaamheden.

Deze voornemens heb ik besproken met zowel mijn leidinggevende als mijn teamleden. We hebben afgesproken dat zodra ze bemerken dat ik verzuurd raak ze mij daarop aanspreken. Ook krijg ik volop de ruimte om mijn ZZP werkzaamheden uit te breiden. En met mijn leidinggevende heb ik volgende maand een eerste afspraak om mijn afscheid voor te bereiden.

Vooralsnog voelt het goed om op deze manier met mijn naderend afscheid van defensie bezig te zijn. Meerdere collega’s heb ik helaas in een gat zien vallen en dat wil ik zeker voorkomen.

Als ik eind van dit jaar voor de laatste keer de kazernepoort uitloop dan zal dat echt wel met pijn in het hart zijn. Echter weet ik ook dat het voor mij mooi is geweest zo en dat het nu aan anderen is om het werk voort te zetten. Ik heb andere plannen, mooi vooruitzicht.

Stel jezelf als team(leider) eens oprecht de vragen:
- hoeveel tijd, aandacht en zorg besteed ik aan het afscheid van teamleden?
- wat voor ambassadeurs van mijn organisatie zijn de vertrekkende teamleden?